YENİ ÖLÜM BELGESİ DÜZENLEME KANUNU VE GENELGESİ
Hepimizin bildiği gibi Danıştay 17. Dairesinin 2016/445 ve 2016/453 sayılı kararları ile “Mezarlık Yerlerinin İnşaası İle Cenaze Nakil Ve Defin İşlemleri Hakkında Yönetmelik” in ; 4. maddesinin (h) bendinin ve 16. maddesinin 2., 3. ve 4. fıkraları ile 19. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "....veya aile hekiminin göreve başlaması durumunda..." ibaresinin hukuka aykırı olduğu tespit edilerek iptal edilmişti.
Mezarlık Yerlerinin İnşaası İle Cenaze Nakil Ve Defin İşlemleri Hakkında Yönetmeliğin ilgili maddelerinin iptal edilmesi sonucunda Sağlık Bakanlığı 20.08.2016 tarihinde Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nun 216. maddesinde aşağıdaki değişikliği gerçekleştirdi.
Eski 216. Madde; “Belediye tabipleri olan yerlerde defin ruhsatiyeleri bu tabipler tarafından, bulunmadığı takdirde Hükümet tabipleri tarafından mevtanın muayenesinden sonra verilir, ölümüne sebep olan hastalık esnasında tedavi eden tabibin verdiği ruhsatname resmi tabipler tarafından tasdik edilmek şartıyla muteberdir. “
Yeni 216. Madde – (Değişik birinci cümle: 20/8/2016-6745/1 md.) “Defin ruhsatiyeleri belediye tabipleri, toplum sağlığı merkezi tabipleri ile aile hekimleri tarafından mevtanın muayenesinden sonra verilir ve bu ruhsatiyelerin yerleşim yeri bazında hangi tabipler tarafından verileceği Türkiye Halk Sağlığı Kurumu tarafından belirlenir. Ölümüne sebep olan hastalık esnasında tedavi eden tabibin verdiği ruhsatname resmi tabipler tarafından tasdik edilmek şartiyle muteberdir.”
Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nun 216. maddesinde yapılan bu değişiklikten sonra 20.09.2016 tarihinde Sağlık Bakanlığı tarafından “Ölüm Belgesi Düzenleme ve Adli Nöbet İşlemleri” genelgesi yayınlandı. Bu genelge ile aile hekimlerine “ Ölüm Belgesi (Defin Ruhsatı) “ düzenleme görevi verildi.
Şimdi aile hekimlerine “ Ölüm Belgesi (Defin Ruhsatı) “ düzenleme görevi verilmesinin hukuki boyutunu inceleyelim.
Bildiğiniz gibi bir konuyu incelerken önce kanun sonra yönetmelik en son olarak genelgelere bakıyorduk. Hiçbir zaman genelge ile yayınlanan bir husus yönetmeliklere ve kanunlara aykırı olamaz.
Bu bilgiler ışığında “ Ölüm Belgesi (Defin Ruhsatı) “ görevini inceleyelim.
İlk önce mevcut kanunlara bakalım;
1- 1593 Sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu
Madde 216 – (Değişik birinci cümle: 20/8/2016-6745/1 md.) “ Defin ruhsatiyeleri belediye tabipleri, toplum sağlığı merkezi tabipleri ile aile hekimleri tarafından mevtanın muayenesinden sonra verilir ve bu ruhsatiyelerin yerleşim yeri bazında hangi tabipler tarafından verileceği Türkiye Halk Sağlığı Kurumu tarafından belirlenir. Ölümüne sebep olan hastalık esnasında tedavi eden tabibin verdiği ruhsatname resmi tabipler tarafından tasdik edilmek şartiyle muteberdir.”
2- 5393 Sayılı Belediye Kanunu
Belediyenin görev ve sorumlulukları
Madde 14- Belediye, mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla;
a) İmar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel alt yapı; coğrafî ve kent bilgi sistemleri; çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve ambulans; şehir içi trafik; defin ve mezarlıklar; hizmetlerini yapar veya yaptırır.
21.04.2016 173 Nolu Sayıştay Kararında “5393 sayılı Belediye Kanununun 14 üncü maddesinin a bendinde bahsedilen “Belediyelerin defin ve mezarlıklar hizmetini yapabileceği veya yaptırabileceği” ibaresi içine ölüm raporu düzenleme konusunun da gireceği hususudur. Defin ve mezarlık hizmetleri vefat ile başlayıp definle sonlandığı ve rapor olmadan yasalar gereği defin olayı gerçekleşmeyeceğine göre, defin raporu düzenleme işinin Belediye Kanununa göre belediyelerin yapacağı ya da yaptırabileceği bir hizmet olarak değerlendirilmelidir.
3- 5258 Sayılı Aile Hekimliği Kanunu
Madde 2- Aile hekimi; kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini yaş, cinsiyet ve hastalık ayrımı yapmaksızın her kişiye kapsamlı ve devamlı olarak belli bir mekânda vermekle yükümlü, gerektiği ölçüde gezici sağlık hizmeti veren ve tam gün esasına göre çalışan aile hekimliği uzmanı veya Sağlık Bakanlığının öngördüğü eğitimleri alan uzman tabip veya tabiptir.
Bu üç kanunu incelediğimiz zaman 1593 Sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nun 216 maddesine göre aile hekimlerine “ Ölüm Belgesi (Defin Ruhsatı)” verme görevi verilmiş olsa da görevi kimin yapacağının belirleme yetkisi THSK’ a verilmiştir. THSK bu yetkiyi kullanırken 1593 Sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nun yani sıra mevcut 5393 Sayılı Belediye Kanunu ve 5258 Sayılı Aile Hekimliği Kanunu’nu da göz önünde bulundurmalıdır.
5393 Sayılı Belediye Kanunu, belediyenin görev ve sorumluluklarını belirten 14. maddesinin a) bendinde “ defin ve mezarlıklar “ görevlerinin belediyenin görevi olduğu açık bir şekilde belirtilmiştir. Ayrıca 21.04.2016 173 Nolu Sayıştay Kararında da “ Ölüm Belgesi (Defin Ruhsatı ” verme işinin Belediye Kanununa göre belediyelerin yapacağı ya da yaptırabileceği bir hizmet olduğu açıkça belirtilmiştir.
Aynı şekilde aile hekimlerinin imzaladıkları sözleşmede ve 5258 Sayılı Aile Hekimliği Kanunu’nun 2. maddesinde ve diğer maddelerinde de aile hekimlerinin görevleri arasında “ Ölüm Belgesi (Defin Ruhsatı)” verme görevi yer almamaktadır.
İkinci olarak yönetmelikleri inceleyelim;
1- Mezarlık Yerlerinin İnşaası İle Cenaze Nakil Ve Defin İşlemleri Hakkında Yönetmelik: Danıştay 17. Dairesinin 2016/445 ve 2016/453 sayılı kararları ile “Mezarlık Yerlerinin İnşaası İle Cenaze Nakil Ve Defin İşlemleri Hakkında Yönetmelik” in ; 4. maddesinin (h) bendinin ve 16. maddesinin 2., 3. ve 4. fıkraları ile 19. maddesinin 1. fıkrasında yer alan "....veya aile hekiminin göreve başlaması durumunda..." ibaresinin hukuka aykırı olduğu tespit edilerek iptal edilmişti. Bu karar ile bu yönetmelikte aile hekimlerine “ Ölüm Belgesi (Defin Ruhsatı) ” verme görevi ile ilgili bir madde kalmamıştır.
2- Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği:
MADDE 28 –
(5) Ölüm belgesi, 19/1/2010 tarihli ve 27467 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Mezarlık Yerlerinin İnşaası ile Cenaze Nakil ve Defin İşlemleri Hakkında Yönetmeliğe göre düzenlenerek ilgili aile hekimi en kısa sürede bilgilendirilir. Bu yönetmeliğe göre aile hekimlerinin “ Ölüm Belgesi (Defin Ruhsatı) ” verme görevi ile ilgili bir madde kalmamıştır. Sadece aile hekimlerinin ölen hastaları ile ilgili bilgilendirileceği belirtilmiştir.
3- Toplum Sağlığı Merkezi Ve Bağlı Birimler Yönetmeliği:
Görev ve yetkileri
MADDE 8 – (1) Toplum sağlığı merkezi, aşağıdaki hizmetleri sunar:
m) Adli tıbbi hizmetler ve ölüm kayıt hizmetleri,
Adli tıbbi hizmetler ve ölüm kayıt hizmetleri
MADDE 21 – (1) TSM’ nin adli tıbbi hizmetler ve ölüm kayıt hizmetlerine ilişkin görevleri şunlardır:
b) Ölüm kayıt hizmetlerine dair iş ve işlemleri, 19/1/2010 tarihli ve 27467 sayılı Resmî Gazete’ de yayımlanan Mezarlık Yerlerinin İnşaası ile Cenaze Nakil ve Defin İşlemleri Hakkında Yönetmelik hükümleri doğrultusunda yürütmek.
Kanunlardan sonra yönetmelikleri incelediğimiz zamanda aile hekimlerine ne “Mezarlık Yerlerinin İnşaası İle Cenaze Nakil Ve Defin İşlemleri Hakkında Yönetmelik” ‘ te, ne “Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliğin de “ nede “Toplum Sağlığı Merkezi Ve Bağlı Birimler Yönetmeliğinde “ “ Ölüm Belgesi (Defin Ruhsatı) ” verme görevi verilmemiştir.
SONUÇ: 20.09.2016 tarihinde Sağlık Bakanlığı tarafından “Ölüm Belgesi Düzenleme ve Adli Nöbet İşlemleri Genelgesi” yayınlanmış olmasına rağmen, yayınlanan genelgenin yönetmeliklere ve kanunlara aykırı olamayacağından iptali gerekmektedir. AHEF’ in en kısa sürede bu genelgenin iptali için dava açması gerektiği görülmektedir. Ayrıca Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nun 216. maddesinin de, AHEF tarafından hazırlanacak gerekçelerin ilgililere ulaştırılmasıyla, Anayasa Mahkemesine Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nun 216. maddesinin İPTALİ için dava açılmasının sağlanması gerekmektedir.
ÇÖZÜM: Her işte olduğu gibi burada da tüm sorunlar “ gönüllülük “ ilkesiyle aşılabilir.
Saygılarımla
Dr. Hakan UZUN - TRABZON
Kaynaklar :
1. 21.04.2016 173 Nolu Sayıştay Kararı
2. 1593 Sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu
3. 5393 Sayılı Belediye Kanunu
4. 5258 Sayılı Aile Hekimliği Kanunu
5. Mezarlık Yerlerinin İnşaası İle Cenaze Nakil Ve Defin İşlemleri Hakkında Yönetmelik
6. Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği
7. Toplum Sağlığı Merkezi Ve Bağlı Birimler Yönetmeliği
8. ÖBS Genelgesi 2012/ 05
9. Ölüm Belgesi Düzenleme ve Adli Nöbet İşlemleri Genelgesi
KAYNAKLAR :
1-21.04.2016 173 KARAR NOLU SAYIŞTAY KARARI
Ölüm raporunun özel tıp merkezince düzenlenmesi
.......Belediyesi tarafından yerine getirilen cenaze defin hizmetlerine ilişkin ölüm raporu düzenleme işinin, belediyeleri ilgilendiren mevzuat hükümlerine aykırı olmasına rağmen, özel bir tıp merkezine yaptırması sonucunda toplam ......TL kamu zararına neden olunduğu konusuyla ilgili olarak;
19.01.2010 tarih ve 27467 sayılı Resmi Gazetedeki Mezarlık Yerlerinin İnşaası İle Cenaze Nakil ve Defin İşlemleri Hakkında Yönetmelik’ in “Ölüm Belgesi verilmesi” başlklı 16 ncı maddesinin 3 üncü bendinde; “Ölümün sağlık kurumlan dışında gerçekleşmesi durumunda gömme izin belgesi cenazenin bulunduğu yerdeki belediye tabibi tarafından, belediye tabibi bulunmayan yerlerde aile hekimliğinin uygulandığı illerde toplum sağlığı hekimi veya aile hekimi, diğer illerde sağlık ocağı hekimi tarafından, bunların bulunmaması halinde gömme izin belgesi görevlisi tarafından verilir. Gömme izin belgesi görevlisi bulunmayan yerlerde ise bu belge jandarma karakol komutanları veya köy muhtarları tarafından verilir.’" denilmektedir.
Ayrıca 4734 sayılı Kanun’un 3’üncü maddesinde “Hizmet”; “Bakım ve onarım, taşıma, haberleşme, sigorta, araştırma ve geliştirme, muhasebe, piyasa araştırması ve anket, danışmanlık, tanıtım, basım ve yayım, temizlik, yemek hazırlama ve dağıtım, toplantı, organizasyon, sergileme, koruma ve güvenlik, meslekî eğitim, fotoğraf, film, fikrî ve güzel sanat, bilgisayar sistemlerine yönelik hizmetler ile yazılım hizmetlerini, taşınır ve taşınmaz mal ve hakların kiralanmasını ve benzeri diğer hizmetleri” şeklinde tanımlanmıştır.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 71 inci maddesinde ise;
“Kamu zararı; kamu görevlilerinin kasıt, kusur veya ihmallerinden kaynaklanan mevzuata aykırı karar, işlem veya eylemleri sonucunda kamu kaynağında artışa engel veya eksilmeye neden olunmasıdır.
Kamu zararının belirlenmesinde;
a) İş. mal veya hizmet karşılığı belirlenen tutardan fazla ödeme yapılması,
b) Mal alınmadan, iş veya hizmet yaptırılmadan ödeme yapılması,
Esas alınır.” düzenlemesi yer almaktadır.
Diğer taraftan, Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Başkanlığı tarafından yayımlanan “Ölüm Bildirim Sistemi (ÖBS)” konulu 2012/05 sayılı Genelgede de, “Sistemin İşleyişi” ile ilgili olarak; “1. Ölüm, sağlık kurumlarında gerçekleşmiş ise ölümle ilgili bilgiler, bu kurumdaki görevli hekim tarafından ÖBS’ye kaydedilir. Ölen kişi için düzenlenen ölüm belgesinin üç nüsha halinde çıktısı sistemden alınır ve imzalanır. İki nüshası ölenin yakınlarına verilir. Bir nüsha Halk Sağlığı Müdürlüğüne gönderilir. 2. Ölüm, sağlık kurumları dışında gerçekleşmiş ise ölüm belgesi düzenleme ile ilgili işlemler belediye hekiminin asli görevi olduğundan (belediyenin bu kapsamda sözleşme ile hizmet aldığı hekimler belediye hekimi sayılır) birinci maddede belirtildiği şekilde bu görev yerine getirilir.” denilmiştir.
Sorumlular tarafından yapılan savunmalar ve savunma eki olarak gönderilen belgelerden anlaşılacağı üzere; 19.01.2010 tarih ve 27467 sayılı Resmi Gazetedeki Mezarlık Yerlerinin İnşaası İle Cenaze Nakil ve Defin İşlemleri Hakkında Yönetmelik’ in “Ölüm Belgesi verilmesi” başlklı 16 ncı maddesine göre, ölüm raporu düzenleme işi, ........Belediyesi tabipleri tarafından yapılması gereken bir görev olmakla birlikte, ........Belediyesi bünyesinde bulunan Sağlık İşleri Müdürlüğünün, Başkanlık yazısıyla feshedildiği anlaşılmıştır. Bu fesihten sonra, Müdürlük bünyesinde bulunan tabipler bir müddet mesai saatleri içinde defin ruhsatı vermeye devam etmiş, ancak, .....Devlet Hastanesinin .... tarih .... sayılı talep yazısı ve Belediye ile söz konusu Hastane arasında ..... tarih ve .... tarihlerinde imzalanmış 2 adet protokolün gereği olarak ortaklaşa yürütülen Evde Bakım Hizmetlerinin sağlıklı yürütülmesi amacıyla Belediye bünyesinde bulunan 2 adet hekim 26.03.2012 tarihi itibarı ile .......Devlet Hastanesi emrinde görevlendirilmişlerdir.
Bu hekimlerin ...... Devlet Hastanesinde görevlendirilmesi sonrasında durum Başkanlığın .....tarihli yazısı ile .....Sağlık Grup Başkanlığına bildirilmiştir. Akabinde ise, .....Sağlık Grup Başkanlığının hekim sayısının yetersiz olduğunu belirtmesi ve Aile Hekimlerinin de Defin Ruhsatı verme konusunda ülke genelindeki protestoları ve defin ruhsatı verme işine ilişkin olarak......İdare Mahkemesine ve .... 1.İdare Mahkemesine açtıklar davaları kazanmalarını takiben bu mahkeme sonuçlarını örnek göstererek Sağlık Grup Başkanlığının defin ruhsatı verme yönündeki talimatlarını kabul etmemeleri üzerine bu konuda hizmet alımı yapılması için çalışmalara başlanılmıştır.
Diğer taraftan, bu gelişmeler üzerine, ...... Belediyesi, belediyelerin asli görevi olan ve kendi imkanları ile yürütemediği bu hizmeti söz konusu Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Başkanlığı 2012/05 sayılı Genelgesinde açıkça belirtilen “belediyenin bu kapsamda sözleşme ile hizmet aldığı hekimler Belediye Hekimi sayılır” düzenlemesi doğrultusunda satın almak istemiş ve bu nedenle ihale açmıştır. İhale sonucunda ihaleyi mevzuata uygun olarak kazanan Tıp Merkezi ve hekimleri ile sözleşme imzalanmış ve bu hekimler Sağlık Bakanlığı genelgesine uygun olarak Belediye hekimi statüsünde çalışmaya başlamışlardır. Aslında 2012/05 sayılı Genelgede, ölüm belgesi düzenleme ile ilgili işlemlerin Belediyenin asli görevi olduğu ve başka kurumlardan hekim aranmasına gerek olmadan sözleşme yolu ile diğer hekimlerden hizmet satın alınmak suretiyle yürütülebileceği açıkça belirtilmektedir. Belirtilmesi gereken diğer bir husus da, 5393 sayılı Belediye Kanununun 14 üncü maddesinin a bendinde bahsedilen “Belediyelerin defin ve mezarlıklar hizmetini yapabileceği veya yaptırabileceği” ibaresi içine ölüm raporu düzenleme konusunun da gireceği hususudur. Defin ve mezarlık hizmetleri vefat ile başlayıp definle sonlandığı ve rapor olmadan yasalar gereği defin olayı gerçekleşmeyeceğine göre, defin raporu düzenleme işinin Belediye Kanununa göre belediyelerin yapacağı ya da yaptırabileceği bir hizmet olarak değerlendirilmelidir.
Diğer taraftan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 3 üncü maddesindeki “Hizmet” tanımı içinde, bulunması gereken pek çok hizmet gibi “defin raporu düzenleme” işinin de açıkça yazılmamasına karşın, maddenin sonunda zikredilen "ve benzeri diğer hizmetler’’ ifadesinin öngörülemeyen hizmetleri içine aldığı ve defin raporu düzenleme işinin de bu kapsamda değerlendirilmesi gerektiği aşikardır.
Son olarak,....... Belediyesi tarafından Kamu İhale Kanununa uygun olarak yapılmış bir ihale sonucunda alınan hizmet karşılığında belirlenen tutardan fazla ödeme yapılmadığı, mal alınmadan iş veya hizmet yaptırılmadan ödeme yapılmadığına göre, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun “Kamu Zararı” başlıklı 71 inci maddesinde tanımlanan haliyle bir kamu zararından bahsedilmesi mümkün gözükmemektedir.
Dolayısıyla,..... Belediyesinin konuyla ilgili Yasa, Yönetmelik ve 2012/05 sayılı Genelgesi hükümlerine uygun hareket ettiği anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, ölüm raporu düzenleme işinin özel bir tıp merkezine ihale ile yaptırılmasının ve bu iş için yapılan ödemenin mevzuatına uygun olduğunun anlaşılması sebebiyle .....-TL harcama ile ilgili olarak ilişilecek husus bulunmadığına,
İş bu ilamın tebliğ tarihinden itibaren 6085 sayılı Kanunun 55 inci maddesi gereğince altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu ve 56 ncı maddesi gereğince beş yıl içinde Sayıştay Daireleri nezdinde yargılamanın iadesi yolu açık olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.
2. KANUNLAR;
1-UMUMİ HIFZISSIHHA KANUNU (1) (2) Kanun Numarası: 1593 Kabul Tarihi : 24/4/1930 Yayımlandığı Resmi Gazete : 6/5/1930 Sayı : 1489 Yayımlandığı Düstur : Tertip : 3 Cilt : 11 Sayfa : 143
Madde 216 – (Değişik birinci cümle: 20/8/2016-6745/1 md.) Defin ruhsatiyeleri belediye tabipleri, toplum sağlığı merkezi tabipleri ile aile hekimleri tarafından mevtanın muayenesinden sonra verilir ve bu ruhsatiyelerin yerleşim yeri bazında hangi tabipler tarafından verileceği Türkiye Halk Sağlığı Kurumu tarafından belirlenir. Ölümüne sebep olan hastalık esnasında tedavi eden tabibin verdiği ruhsatname resmi tabipler tarafından tasdik edilmek şartiyle muteberdir.
Madde 219 – Tabip bulunmayan yerlerde ölülerin muayeneleri küçük sıhhat memurları veya bu iş için yetiştirilmiş veya tavzif edilmiş memurin tarafından icra ve ruhsatnameleri verilir. Bunların bulunmadığı yerlerde defin ruhsatiyesi ya jandarma karakol kumandanları veya köy muhtarları tarafından ita olunur. Her şehir, kasaba veya köyde ölü muayenesi yapacak ve defin ruhsatını verecek olanlar en büyük mülkiye memuru tarafından tayin ve ilan olunur.
2-BELEDİYE KANUNU Kanun Numarası: 5393 Kabul Tarihi: 3/7/2005 Yayımlandığı Resmi Gazete : Tarih: 13/7/2005 Sayı : 25874 Yayımlandığı Düstur : Tertip : 5 Cilt : 44 Sayfa:
Belediyenin görev ve sorumlulukları
Madde 14- Belediye, mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla;
a) İmar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel alt yapı; coğrafî ve kent bilgi sistemleri; çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve ambulans; şehir içi trafik; defin ve mezarlıklar; ağaçlandırma, park ve yeşil alanlar; konut; kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor orta ve yüksek öğrenim öğrenci yurtları (Bu Kanunun 75 inci maddesinin son fıkrası, belediyeler, il özel idareleri, bağlı kuruluşları ve bunların üyesi oldukları birlikler ile ortağı oldukları Sayıştay denetimine tabi şirketler tarafından, orta ve yüksek öğrenim öğrenci yurtları ile Devlete ait her derecedeki okul binalarının yapım, bakım ve onarımı ile tefrişinde uygulanmaz.); sosyal hizmet ve yardım, nikâh, meslek ve beceri kazandırma; ekonomi ve ticaretin geliştirilmesi hizmetlerini yapar veya yaptırır. (Mülga son cümle: 12/11/2012-6360/17 md.) (…)(Ek cümleler: 12/11/2012-6360/17 md.) Büyükşehir belediyeleri ile nüfusu 100.000’in üzerindeki belediyeler, kadınlar ve çocuklar için konukevleri açmak zorundadır. Diğer belediyeler de mali durumları ve hizmet önceliklerini değerlendirerek kadınlar ve çocuklar için konukevleri açabilirler. (1)
Belediyenin görev, sorumluluk ve yetki alanı belediye sınırlarını kapsar.
3- AİLE HEKİMLİĞİ KANUN(1)
Kanun Numarası : 5258
Kabul Tarihi : 24/11/2004
Yayımlandığı R.Gazete : Tarih : 9/12/2004 Sayı :25665
Yayımlandığı Düstur : Tertip : 5 Cilt : 44
Madde 2- Aile hekimi; kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini yaş, cinsiyet ve hastalık ayrımı yapmaksızın her kişiye kapsamlı ve devamlı olarak belli bir mekânda vermekle yükümlü, gerektiği ölçüde gezici sağlık hizmeti veren ve tam gün esasına göre çalışan aile hekimliği uzmanı veya Sağlık Bakanlığının öngördüğü eğitimleri alan uzman tabip veya tabiptir.
Madde 5- Aile hekimliği uygulamasına geçilen yerlerde kişilerin aile hekimine kaydı yapılır. Bakanlıkça belirlenen süre sonunda kişiler aile hekimlerini değiştirebilirler. Her bir aile hekimi için kayıtlı kişi sayısı; asgarî 1000, azamî 4000'dir. Aralıksız iki ayı aşmayan süreyle kayıtlı kişi sayısı 1000'den az olabilir.
(Ek cümle : 4/7/2012-6354/ 12 md., Değişik ikinci cümle: 20/8/2016-6745/59 md.) Aile hekimlerine ve aile sağlığı elemanlarına ihtiyaç hâlinde, 657 sayılı Kanunun ek 33 üncü maddesinde belirtilen yerlerde haftalık çalışma süresi ve mesai saatleri dışında nöbet görevi verilir. (Ek cümle: 2/1/2014-6514/52 md.) Bunlara entegre sağlık hizmeti sunulan merkezlerde artırımlı ücretten yararlananlar hariç olmak üzere, 657 sayılı Kanunun ek 33 üncü maddesi çerçevesinde nöbet ücreti ödenir.
Ek Madde 33 – (Ek: 23/2/1995 - KHK - 547/10 md.; Değişik: 21/1/2010-5947/10 md.) Yataklı tedavi kurumları, seyyar hastaneler, ağız ve diş sağlığı merkezleri, aile sağlığı merkezleri, toplum sağlığı merkezleri ve 112 acil sağlık hizmetlerinde haftalık çalışma süresi dışında normal, acil veya branş nöbeti tutarak, bu nöbet karşılığında kurumunca izin kullanmasına müsaade edilmeyen memurlar ile sözleşmeli personele, izin suretiyle karşılanamayan her bir nöbet saati için (nöbet süresi kesintisiz 6 saatten az olmamak üzere), aşağıda gösterilen gösterge rakamlarının aylık katsayısı ile çarpılması sonucu hesaplanacak tutarda nöbet ücreti ödenir. (Ek cümle:2/1/2014 - 6514/10 md.) Bu ücret yoğun bakım, acil servis ve 112 acil sağlık hizmetlerinde tutulan söz konusu nöbetler için yüzde elli oranında artırımlı ödenir. Ancak ayda aile sağlığı ve toplum sağlığı merkezlerinde 60 saatten, diğer yerlerde ve hiçbir şekilde 130 saatten fazlası için ödeme yapılmaz. Bu ücret damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz. (3)
Bu madde hükmü, üniversitelerin yataklı tedavi kurumlarında çalışan ve 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 50 nci maddesinin (e) bendi kapsamında bulunanlar ile yataklı tedavi kurumlarında çalışan ve 11/4/1928 tarihli ve 1219 sayılı Kanunun ek 14 üncü maddesinin dördüncü fıkrası kapsamında bulunanlar hakkında da uygulanır. (2) İcap nöbeti tutan ve bu nöbet karşılığında kurumunca izin kullanmasına müsaade edilmeyen memurlar ile sözleşmeli personele, izin suretiyle karşılanamayan her bir icap nöbeti saati için, icap nöbeti süresi kesintisiz 12 saatten az olmamak üzere, yukarıda nöbet ücreti için belirlenen ücretin yüzde 40'ı tutarında icap nöbet ücreti ödenir. Bu şekilde ücretlendirilebilecek toplam icap nöbeti süresi aylık 120 saati geçemez. Bu madde uyarınca yapılacak ödemeler, döner sermayesi bulunan kurumlarda döner sermaye bütçesinden karşılanır
(Ek cümle: 10/9/2014-6552/117 md.) Türkiye Halk Sağlığı Kurumunca belirlenen aile sağlığı merkezlerinde çalışma saatleri dışında, aile hekimleri ve aile sağlığı elemanları ile gerektiğinde Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşları personeline nöbet görevi verilebilir.
Madde 8- Aile hekimi ve aile sağlığı elemanlarının çalışma usul ve esasları; çalışılan yer, kurum ve statülerine göre öncelik sıralaması; aile hekimliği uygulamasına geçişe ve nakillere ilişkin puanlama sistemi ve sayıları; aile sağlığı merkezi olarak kullanılacak yerlerde aranacak fizikî ve teknik şartlar; meslek ilkeleri; iş tanımları; performans ve hizmet kalite standartları; hasta sevk evrakı, reçete, rapor ve diğer kullanılacak belgelerin şekli ve içeriği, kayıtların tutulması ile çalışma ve denetime ilişkin usul ve esaslar, Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
3- YÖNETMELİKLER
Resmi Gazete Tarihi: 19.01.2010 Resmi Gazete Sayısı: 27467
1-MEZARLIK YERLERİNİN İNŞAASI İLE CENAZE NAKİL VE DEFİN İŞLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK
Ölüm Belgesi Düzenleme Yetkilisi ve Ölüm Belgesi Düzenlenmesi (Değişik bölüm başlığı:RG-19/1/2013-28533)
Ölüm belgesi verilmesi
MADDE 16 – (Başlığı ile birlikte değişik:RG-19/1/2013-28533)
(1) Ölüm resmî sağlık kurumlarında gerçekleşmiş veya cenaze resmî sağlık kurumuna getirilmiş ise, ölüm belgesi sağlık kurumunca düzenlenir ve kurumun müdür veya baştabibi tarafından tasdik edilir.
(2) Ölüm, özel sağlık kuruluşlarında gerçekleşmiş ise, ölüme sebep olan hastalık esnasında tedavi eden tabibin verdiği ölüm belgesi varsa bu belge belediye tabibi, yoksa toplum sağlığı merkezi hekimi veya aile hekimi tarafından tasdik edilmek şartıyla geçerli olur. Tasdik işlemi elektronik ortamda da yapılabilir. (DANIŞTAY 17.DAİRESİNİN 2016/445 ve 2016/453 SAYILI KARARI İLE KIRMIZI YAZILAN YERLER İPTAL EDİLMİŞTİR)
(3) Ölümün sağlık kurumları dışında gerçekleşmesi durumunda ölüm belgesi cenazenin bulunduğu yerdeki belediye tabibi tarafından, belediye tabibi bulunmayan yerlerde toplum sağlığı merkezi hekimi yoksa aile hekimi tarafından, bunların bulunmaması halinde ise ölüm belgesi düzenleme yetkilisi tarafından verilir. (DANIŞTAY 17.DAİRESİNİN 2016/445 ve 2016/453 SAYILI KARARI İLE KIRMIZI YAZILAN YERLER İPTAL EDİLMİŞTİR)
(4) Ölüm belgesi düzenleme yetkilisi bulunmayan veya makul sürede ulaşılamadığı yerlerde ise bu belge jandarma karakol komutanları veya köy muhtarları tarafından verilir. Mesai saatleri dışında verilecek olan ölüm belgelerinin düzenlenmesi işi ilçe bazında, belediye tabibi, toplum sağlığı merkezi hekimi ve aile hekimlerinin dahil olduğu nöbet sistemi ile verilir. Bu nöbet listesi toplum sağlığı merkezlerince oluşturulur, mahalli mülki amir tarafından onaylanır. Nöbet listesi oluşturulurken coğrafi şartlar göz önünde bulundurularak ilçeler birleştirilebilir. Mesai saatleri dışında ölüm belgesi düzenlenmesine ilişkin nöbet, adli hizmet nöbetleri ile birlikte verilebilir. 112 acil sağlık istasyonu görevlileri vakaya gittiklerinde ölüm gerçekleşmiş ise doğrudan ölüm belgesi düzenleyebilir. Bu nöbet uygulamasında ihtiyaç duyulan lojistik hizmetler halk sağlığı müdürlüklerince verilir. (DANIŞTAY 17.DAİRESİNİN 2016/445 ve 2016/453 SAYILI KARARI İLE KIRMIZI YAZILAN YERLER İPTAL EDİLMİŞTİR)
Ölüm belgesi düzenleme yetkililerinin tespiti ve ilanı
MADDE 17 – (Başlığı ile birlikte değişik:RG-19/1/2013-28533)
(1) Belediye tabibi veya hükümet tabibi bulunmayan yerlerde mahallin en büyük mülki idare amiri tarafından o mahalde görev yapan sağlık personeli, yoksa diğer kamu görevlileri, yoksa jandarma karakol komutanları veya köy muhtarlarına eğitim verilir. Eğitim sonrası başarılı olup görevlendirilecek kişilere Ek-6’daki belge verilir. Bu görevlilerin tespiti en büyük mülkî amir tarafından her yıl yeniden yapılır.
2-Resmi Gazete Tarihi: 25.01.2013 Resmi Gazete Sayısı: 28539
AİLE HEKİMLİĞİ UYGULAMA YÖNETMELİĞİ
ALTINCI BÖLÜM
Kullanılacak Belgeler
Sevk evrakı, reçete düzenlenmesi ve aile hekiminin bilgilendirilmesi
MADDE 28 –
(5) Ölüm belgesi, 19/1/2010 tarihli ve 27467 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Mezarlık Yerlerinin İnşaası ile Cenaze Nakil ve Defin İşlemleri Hakkında Yönetmeliğe göre düzenlenerek ilgili aile hekimi en kısa sürede bilgilendirilir.
3- 5 Şubat 2015 PERŞEMBE Resmî Gazete Sayı : 29258
TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ VE BAĞLI BİRİMLER YÖNETMELİĞİ
Toplum Sağlığı Merkezinin Görev ve Yetkileri ile Çalışma Usul ve Esasları
Görev ve yetkileri
MADDE 8 – (1) Toplum sağlığı merkezi, aşağıdaki hizmetleri sunar:
a) İdari ve mali işler,
b) Kayıt ve istatistik,
c) Plan ve program yapma,
ç) Diğer kurumlarla işbirliği,
d) İzleme ve değerlendirme çalışmaları,
e) Bulaşıcı hastalıklar, bağışıklama ve salgın kontrolü,
f) Tüberküloz kontrolü,
g) Zoonotik ve vektörel hastalıkların kontrolü,
ğ) Erken uyarı ve cevap sistemi çalışmaları,
h) Bulaşıcı olmayan hastalıkların kontrolü,
ı) Kadın ve üreme sağlığı hizmetleri,
i) Çocuk ve ergen sağlığı hizmetleri,
j) Kanser erken teşhis, tarama ve eğitim hizmetleri,
k) Ruh sağlığı programlarına dair hizmetler,
l) Ulusal programlar ile ilgili hizmetler,
m) Adli tıbbi hizmetler ve ölüm kayıt hizmetleri,
n) Acil sağlık hizmetleri,
o) Kaza ve yaralanmalardan korunma hizmetleri,
ö) Görüntüleme ve laboratuvar hizmetleri,
p) Çevre sağlığı hizmetleri,
r) Çalışan sağlığı ve güvenliğine dair hizmetler,
s) Olağan dışı durumlar ve afet sağlığı hizmetleri,
ş) Toplu yaşam alanları ve okul sağlığı hizmetleri,
t) Evde sağlık hizmetleri,
u) Ağız ve diş sağlığı hizmetleri,
ü) Sağlığın geliştirilmesi ve teşviki çalışmaları,
v) Sosyal hizmet çalışmaları,
y) Hizmet içi eğitimler,
z) Diğer görevler
Adli tıbbi hizmetler ve ölüm kayıt hizmetleri
MADDE 21 – (1) TSM’nin adli tıbbi hizmetler ve ölüm kayıt hizmetlerine ilişkin görevleri şunlardır:
a) Adli Tıp Kurumunun doğrudan hizmet vermediği yerlerde, adli tıbbi hizmetler konusunda Cumhuriyet Savcılığı, ilçe sağlık müdürlüğü, aile hekimliği birimleri ve diğer sağlık kurum ve kuruluşları ile işbirliği içinde çalışarak bu hizmetlerin 25/1/2013 tarihli ve 28539 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği çerçevesinde yürütülmesi sağlamak,
b) Ölüm kayıt hizmetlerine dair iş ve işlemleri, 19/1/2010 tarihli ve 27467 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Mezarlık Yerlerinin İnşaası ile Cenaze Nakil ve Defin İşlemleri Hakkında Yönetmelik hükümleri doğrultusunda yürütmek.
4- GENELGELER
1- ÖBS Genelgesi 2012/ 05
Sistemin işleyişi
1- Ölüm sağlık kurumlarında gerçekleşmiş ise ölümle ilgili bilgiler, bu kurumdaki görevli hekim tarafından ÖBS’ ye kaydedilir. Ölen kişi için düzenlenen ölüm belgesinin üç nüsha halinde çıktısı sistemden alınır ve imzalanır. İki nüshası ölenin yakınlarına verilir. Bir nüsha Halk Sağlığı Müdürlüğüne gönderilir.
2- Ölüm, sağlık kurumları dışında gerçekleşmiş ise ölüm belgesi düzenleme ile ilgili işlemler belediye hekiminin asli görevi olduğundan ( belediyenin bu kapsamda sözleşme ile hizmet aldığı hekimler belediye hekimi sayılır) birinci maddede belirtildiği şekilde bu görev yerine getirilir. Bu görev belediye tarafından karşılanamıyor ise;
a- Mesai saatleri içerisinde ölüm belgesi düzenleme ile ilgili işlemler; öncelikle toplum sağlığı merkezi hekimi, yoksa aile hekimi tarafından birinci maddede belirtildiği şekilde yapılır.
b- Mesai saatleri dışında ölüm belgesi düzenleme ile ilgili işlemleri yapmak üzere Halk Sağlığı Müdürlüklerince yakın ilçeler bölgeleştirilerek ilin tamamı bu hizmeti alacak şekilde yukarıda sayılan hekimleri kapsamak üzere nöbet listeleri hazırlanır. Bölgenin özelliğine göre, ihtiyaç duyulduğunda hekim ile birlikte hekim dışı sağlık personeli için de müdürlükçe nöbet listesi oluşturulabilir. Ölüm kaydı hekim tarafından birinci maddede belirtildiği şekilde yapılır.
c- Halk Sağlığı Müdürlükleri ve belediyeler nöbet tutan kendi personeli için nöbet süresince kullanılmak üzere internete her yere bağlanabilen bilgisayar, bundan gerekli belgelerin çıktısını alabilecek bir yazıcı ve şoförlü araç bulundurur.
2- Ölüm Belgesi Düzenleme ve Adli Nöbet İşlemleri Genelgesi
1. Mesai saatleri içerisindeki ölüm belgesi cenazenin bulunduğu yerdeki belediye tabibi tarafından, belediye tabibi bulunmayan yerlerde TSM hekimi tarafından yoksa aile hekimi tarafından verilecektir.
2. Mesai saatleri dışında ise halk sağlığı müdürlüğü tarafından belediye başkanı ve başkan yardımcısı hariç tüm belediye hekimleri, Toplum Sağlığı Merkezi hekimleri ile aile hekimlerinin dahil edildiği aylık nöbet planı ile yürütülecektir. Bununla birlikte,
a- Nöbetlerin icap nöbeti olarak tutulması esas olup halk sağlığı müdürlüğünce gerekçesi belirtilerek teklif edilen ve Kurumumuzca uygun görülen yerlerde aktif nöbet tutulabilecektir.
b-Nöbet planı her ilçe için ayrı yapılacaktır. Ancak halk sağlığı müdürlüğünce gerekli görülmesi halinde birbirine yakın birden fazla ilçe tek bir adli/defin nöbet planı ile hizmet verebilecektir.
c-Nöbet planlaması yapılırken mümkün olduğunca adli hizmetlerle ilgili nöbet birleştirilerek yazılacaktır. Adli Tıp Kurumunun doğrudan hizmet verdiği yerlerde hekimlere ayrıca adli nöbet ( yerinde ölü muayenesi) görevi verilmeyecektir.
d- Nüfusu 50.000’in üzerinde olan ilçelerde TSM başkanları nöbete dahil edilmeyecektir.
3. Belediyelerce 24 saat esasına göre hizmet verilen yerlerde ayrıca nöbet planı düzenlenmeyecektir.
4. Mesai dışında tutulan nöbetler için izin verilmesi veya ücret ödenmesi hususunda kurumların kendi mevzuatına göre hareket edilecektir. Bu çerçevede TSM hekimleri ve aile hekimleri için 657 sayılı kanunun ek-33 üncü maddesine göre nöbet ücreti ( tutulan nöbete göre icap veya aktif nöbet için belirlenen ücret) ödenecektir.
5. Defin Nöbetleri için ihtiyaç duyulan lojistik hizmetler (bilgisayar, yazıcı, şöförlü araç vb.) halk sağlığı müdürlüğünce verilecektir.
6. 21.06.2016 tarih ve 622.02/02-705 sayılı genel yazımız yürürlükten kaldırılmıştır.